POLASAÍ GINEARÁLTA: Ní mór don Údarás a ghnó go léir a dhéanamh ar bhealach atá neamhchlaonta agus go bhfeictear é a bheith neamhchlaonta
INFHEIDHMEACHT: Comhaltaí uile an Bhoird agus fostaithe an Údaráis
1. Cuspóirí
1.1 Tá sé mar aidhm ag an gCód seo: a) Sraith de phrionsabal eitice comhaontaithe a chur ar bun chun gnó an Údaráis a dhéanamh b) Iontaoibh agus muinín san Údarás a chothú agus a chothabháil, agus c) Cosc a chur ar fhorbairt nó ar inghlacthacht cleachtas mí-eiticiúil san Údarás.
2. Coinbhleacht leasa
2.1 Nochtadh leasanna ag Comhaltaí an Bhoird
2.1.1 Ar a gceapadh chuig an mBord déanfaidh gach comhalta sonraí a f(h)ostaíochta agus gach leas gnó eile lena n-áirítear scaireanna, caidrimh ghairmiúla srl. a thabhairt do rúnaí an chomhlachta, a bhféadfadh coinbhleacht leasa a bheith i gceist leo nó a bhféadfadh tionchar ábhartha a bheith acu ar an gcomhalta maidir lena c(h)uid feidhmeanna mar chomhalta den Bhord a chomhlíonadh. Ba cheart go mbeadh aon leasanna de chuid teaghlach ball a bhféadfaí a bheith ag súil le réasún go mbeadh sé/sí feasach orthu nó leasanna duine nó comhlachta a bhfuil baint acu leis an gcomhalta a bhféadfadh coinbhleacht leasa a bheith i gceist leo nó a bhféadfadh tionchar ábhartha a bheith acu ar an gcomhalta i bhfeidhmiú a fheidhmeanna nó a feidhmeanna a nochtadh freisin. Chun na críche seo ba cheart go n-áireodh daoine agus comhlachtaí a bhfuil baint acu le comhalta:
a) céile, tuismitheoir, deartháir, deirfiúr, leanbh nó leasleanbh; b ) comhlacht corpraithe a bhfuil baint ag an gcomhalta leis; c ) duine atá ag gníomhú i gcáil iontaobhaí ar aon iontaobhas, a bhfuil an comhalta nó na daoine ag (a) thuas nó an comhlacht corpraithe ag (b) thuas; agus d ) duine a bheidh ag gníomhú mar chomhpháirtí don chomhalta nó d'aon duine nó comhlacht a bhfuil baint aige, de bhua (a) - (c) thuas, leis an gcomhalta i measc thairbhithe an iontaobhais.
2.1.2 Ba cheart do gach comhalta sonraí faoi leasanna gnó a thagann leis an méid thuas a dtagann sé/sí ar an eolas fúthu le linn a c(h)uid stiúrthóireachta a thabhairt do Rúnaí an Chomhlachta.
2.1.3 Sa chás go bhfuil sé ábhartha maidir le haon ábhar a thagann chun cinn, ba chóir go gceanglófaí ar an gcomhalta fostaíocht agus leasanna gnó ar bith eile gach duine a bhfuil baint aige leis/léi a chur in iúl do Rúnaí an Chomhlachta, mar atá sainmhínithe ag (I) thuas.
2.1.4 Féadfaidh an Bord feidhmiú go stuama maidir le nochtadh mionscairshealbháin ag comhaltaí. Mar threoirlíne ghinearálta, ba cheart scairsheilbh ar luach níos mó ná €15,000 nó níos mó ná 5 faoin gcéad de chaipiteal eisithe cuideachta a nochtadh.
2.1.5 Má bhíonn amhras ar chomhalta i dtaobh cheanglais an Chóid seo go nochtfaí leas dá c(h)uid féin nó leas duine ghaolmhair, ba cheart don chomhalta sin dul i gcomhairle leis an gCathaoirleach.
2.1.6 Coinneoidh Rúnaí an Chomhlachta sonraí na leasanna thuas i gclár speisialta rúnda agus ba chóir iad a nuashonrú ar bhonn bliantúil. Ba cheart athruithe idir an dá linn a chur in iúl do Rúnaí an Chomhlachta chomh luath agus is féidir. Is ag an gCathaoirleach, ag Rúnaí an Chomhlachta agus ag an bPríomhfheidhmeannach amháin a bheidh rochtain acu ar an gclár.
2.1.7 Má thagann ceist chun cinn a bhaineann le leasanna an Chathaoirligh, ba cheart dó/di comhalta Boird eile a chur ina chathaoirleach ar chruinniú an Bhoird agus ba cheart dó/di a bheith as láthair ón gcruinniú fad is a bhíonn an Bord ag plé nó ag déanamh cinnidh ar cheist ina bhfuil leas ag an gCathaoirleach, ag duine nó comhlacht a bhfuil baint aige/aici leis an gCathaoirleach sa cheist sin.
2.1.8 Níor cheart doiciméid an Bhoird nó an Chomhlachta ar aon chás a bhaineann le haon phlé maidir leis na leasanna thuas a chur ar fáil don chomhalta lena mbaineann sula ndéanfar cinneadh. (Ba cheart glacadh leis go n-áirítear sna doiciméid sin iad siúd a bhaineann le cásanna a bhaineann le hiomaitheoirí leis na leasanna thuas). Ba cheart cinntí a dhéantar a chur in iúl don chomhalta a luaithe a dhéanfar iad.
2.1.9 Toisc go n-aithnítear gur féidir le leasanna comhalta agus daoine a bhfuil baint acu leis/léi athrú ar ghearrfhógra, ba cheart do chomhalta, i gcásanna ina bhfaigheann sé/sí doiciméid a bhaineann lena c(h)uid leasanna nó leasanna a bhaineann leis/léi, na doiciméid a chur ar ais chuig Rúnaí an Chomhlachta a luaithe is féidir.
2.1.10 Ba cheart do chomhalta é/í féin a bheith as láthair nuair a bhíonn an Bord ag plé nó ag cinneadh ar nithe ina bhfuil leas aige/aici ( seachas ina cháil mar chomhalta den Bhord ) nó ag duine nó comhlacht a bhfuil baint aige/aici leis. I gcásanna den sórt sin ba cheart taifead ar leith (nach mbeadh rochtain ag an gcomhalta air) a choinneáil.
2.1.11 I gcás go dtagann ceist chun cinn cibé an mbaineann nó nach mbaineann cás le leasanna chomhalta Boird nó duine nó comhlachta a bhfuil baint aige/aici leis an gcomhalta sin, ba chóir do Chathaoirleach an Bhoird an cheist a chinneadh.
2.1.12 Ba cheart go léireodh comhaltaí Boird reatha agus iarchomhaltaí Boird meas ar rúndacht na faisnéise íogaire a fhaightear agus iad ag gníomhú sa cháil sin. Áirítear leis seo faisnéis atá íogair ó thaobh na tráchtála de, faisnéis phearsanta, agus faisnéis a fhaigheann an tÚdarás faoi rún.
2.2 Coinbhleachtaí leasa a sheachaint mar Fhostaithe an Údaráis
2.2.1 Níor cheart d’fhostaithe an Údaráis baint a bheith acu le fostaíocht sheachtrach nó le leasanna gnó atá i g coinbhleacht, nó a d’fhéadfadh a bheith i g coinbhleacht le gnó an Údaráis, nó a chuirfeadh cosc orthu a gcuid dualgas a chomhlíonadh.
2.2.2 Sa chás go n-ardaítear ceist cibé an bhfuil coinbhleacht leasa i gceist le cás d’fhostaí nó nach bhfuil, ba chóir an cheist a chur faoi bhráid a (h)oifigigh atá díreach os a chionn. I gcásanna den sórt sin nuair a éilítear é sin a dhéanamh, cinnfidh an Príomhfheidhmeannach an cheist agus is cinneadh críochnaitheach a bheidh ina chinneadh.
2.2.3 Ní mór d’fhostaithe an Údaráis a dhearbhú i scríbhinn do Rúnaí na Cuideachta láithreach – a choinneoidh taifead rúnda – aon leas pearsanta nó teaghlaigh nó coinbhleacht leasa a d’fhéadfadh cur isteach ar a neamhchlaontacht i gcomhlíonadh a ndualgas má tá a leithéid ann nó a luaithe a tharlaíonn sé.
3. Bronntanais agus Féilteachas
3.1 Ní ceadmhach d’fhostaithe an Údaráis bronntanais, féilteachas, cóir fhabhrach, nó aon sochair nó fabhair eile a ghlacadh nó a thabhairt a d’fhéadfadh cur isteach ar chumas an deontóra nó an fhaighteora breithiúnas neamhspleách a dhéanamh ar idirbhearta gnó nó go mbeadh an chuma sin air.
3.2 Féadfaidh roinnt soláthraithe, sainchomhairleoirí / soláthraithe seirbhíse agus conraitheoirí bronntanais gan iarraidh a sheoladh chuig fostaithe ainmnithe a mbíonn teagmháil acu leo. I gcásanna den sórt sin féadfaidh fostaithe bronntanais ar luach beag (níos lú ná €100) den chineál seo a ghlacadh ar choinníoll:
a) Gur bronntanas gan iarraidh atá ann b) Nach ceadúnaí pearsanta díreach de chuid an Údaráis é/í an deontóir c) Nach féidir glacadh le níos mó ná bronntanas amháin den sórt sin in aghaidh aon bliain amháin ó aon chonraitheoir / soláthraí earraí / seirbhísí amháin.
3.3 Ní mór sonraí gach bronntanais a fhaigheann fostaí a chur in iúl láithreach dá (h)oifigeach os a c(h)ion.
3.4 Glactar le féilteachas d’fhostaithe an Údaráis ag soláthraithe laistigh de ghnáthchritéir tráchtála. Tá siad seo sainmhínithe mar seo a leanas:
a) Féadfar béile a ghlacadh in ionad áitiúil (ach ní áireofar fanacht cónaithe leis seo). b) Féadfar glacadh le ticéad le haghaidh ócáid spóirt nó ócáid shiamsaíochta phoiblí eile ag ionad áitiúil. c) Ní fhéadfaidh fostaí ar bith glacadh le hairgead tirim nó le dearbháin airgid.
4. Toirmeasc ar bhronntanais a lorg
4.1 Ní fhéadfaidh aon fhostaí i gcás ar bith, atá ag gníomhú i gcáil ghairmiúil nó phearsanta ar bith, bronntanas, síntiús nó tacaíocht a lorg nó a iarraidh ó sholáthraithe earraí nó seirbhísí chuig Údarás Eitlíochta na hÉireann, ná ó úsáideoir / ceadúnaí gan cead dearfa i scríbhinn ón bPríomhfheidhmeannach nó oifigeach atá ainmnithe aige. Baineann an riail seo freisin le comhaltaí nó le hoifigigh de chuid clubanna agus cumainn in Údarás Eitlíochta na hÉireann.
5. An tÚdarás ag tabhairt bronntanais
5.1 I gcás ina dtagann ceist chun cinn maidir le bronntanais a thabhairt do dhaoine nó d’eagraíochtaí a dhéanann gnó leis an Údarás, ba cheart ceadú an Phríomhfheidhmeannaigh nó a (h)ainmnitheach tarmligthe a lorg roimh ré. Ní mór bronntanais den chineál seo a bheith ina gcomhartha buíochais agus de ghnáth níor chóir go mbeadh luach níos mó ná €100 orthu.
6. Teagmhálacha
6.1 Féadfar teagmháil a bheith déanta le fostaithe chun beartais nó ceanglais éagsúla IAA a tharscaoileadh. Féadfar teagmháil den sórt sin a dhéanamh go foirmiúil nó go neamhfhoirmiúil agus d’fhéadfadh sí teacht ó raon leathan foinsí lena n-áirítear comhfhostaithe, Ranna Rialtais, comhlachtaí Stát-tionscanta, sealbhóirí ceadúnais, soláthraithe, comhlachtaí ionadaíocha agus baill den phobal. In go leor cásanna ní bheidh aon tairbhe phearsanta don fhostaí agus ní bheidh aon tairbhe le baint as tacú leis an teagmháil. Ar an gcúis seo b'fhéidir nach mbeadh an fostaí san airdeall ar sháruithe ar a c(h)uid oibleagáidí don IAA.
6.2 Tá sé tábhachtach cuimhneamh ar an gcúis go bhfuil beartais agus nósanna imeachta forbartha agus ceanglais sábháilteachta sonraithe ag an IAA. Ní hamháin go gcomhlíonann siad feidhmeanna sonraithe, ach tá go leor acu ceaptha freisin chun an tÚdarás a chosaint, mar shampla: chun a chinntiú go gcomhlíontar feidhmeanna ar bhealach áirithe, nó go gcuirtear nósanna imeachta i bhfeidhm de réir mar a éilíonn an dlí. Ní cheadaítear d’fhostaithe aon bheartas ná ceanglas IAA a tharscaoileadh, mura bhfuil foráil shonrach ann a cheadaíonn d’eisceachtaí a dhéanamh.
7. Iompar Gnó
7.1 Tá an tÚdarás tiomanta do bheith san iomaíocht go bríomhar agus go fuinniúil ach ag an am céanna go heiticiúil agus go hionraic.
7.2 Níor cheart go bhfaigheadh comhaltaí boird agus fostaithe faisnéis ghnó nó rúin ghnó iomaitheoirí nó iomaitheoirí ionchasacha ar bhealaí míchuí.
7.3 Níor cheart do chomhaltaí Boird ná d’fhostaithe an Údaráis acmhainní nó am an Údaráis a úsáid ar mhaithe le sochar pearsanta, chun tairbhe daoine nó eagraíochtaí nach bhfuil baint acu leis an Údarás nó lena ghníomhaíochtaí, nó chun tairbhe iomaitheoirí.
7.4 Ba cheart do chomhaltaí an Bhoird gach iarracht réasúnach a dhéanamh freastal ar gach cruinniú Boird
8. Nósanna imeachta tairisceana agus ceannaigh
8.1 Tabharfar faoi gníomhaíochtaí ceannaigh an Údaráis de réir an dea-chleachtais ghnó
8.2 Tá Nósanna Imeachta Tairisceana agus Ceannaigh mionsonraithe faofa ag an Údarás, chomh maith le leibhéil faofa údaráis chun caiteachas a cheadú agus ní mór cloí go docht leo seo. Tá na nósanna imeachta Tairisceana agus Conartha ag teacht le agus cuireann siad go maith le Treoracha Soláthair Phoiblí an AE chomh maith le meicníochtaí rialaithe trádála idirnáisiúnta ábhartha eile.
8.3 Tá na Nósanna Imeachta Tairisceana agus Ceannaigh ceaptha chun creat oibiachtúil a chruthú d’fhonn táirgí agus luach ar airgead na soláthraithe a mheas, agus chun earraí agus seirbhísí a sholáthar don eagraíocht ar phraghsanna iomaíocha.
8.4 Tá nósanna imeachta tairisceana agus leibhéil cheadaithe doiciméadaithe go hiomlán agus ní mór breathnú orthu mar chúlra don Chód Iompair Gnó seo.
9. Faisnéis
9.1 Soláthróidh an tÚdarás rochtain ar fhaisnéis ghinearálta a bhaineann lena ghníomhaíochtaí, ar bhealach atá oscailte agus a chuireann lena chuntasacht don phobal i gcoitinne.
9.2 Ní mór do chomhaltaí an Bhoird agus d’fhostaithe an Údaráis faisnéis a fhaightear le linn ghnó an Údaráis a choinneáil rúnda i gcónaí.
9.3 Ní mór do chomhaltaí an Bhoird agus d’fhostaithe an Údaráis meas a léiriú ar rúndacht an na faisnéise íogaire a choinníonn an tÚdarás. Áirítear leis seo:
a) faisnéis atá íogair ó thaobh na tráchtála de, lena n-áirítear ach gan a bheith teoranta do phleananna as seo amach nó sonraí maidir le hathruithe móra eagraíochtúla nó athruithe eile amhail athstruchtúrú b) faisnéis phearsanta; agus c) faisnéis a fhaigheann an tÚdarás faoi rún.
9.4 Ní mór comhairliúchán cuí a bheith ann roimh ré le tríú páirtithe i gcásanna eisceachtúla, go bhfuil sé beartaithe faisnéis íogair a scaoileadh ar mhaithe le leas an phobail.
9.5 Ní mór don Údarás cloí le ceanglais an Achta um Chosaint Sonraí. Ba chóir a thabhairt faoi deara freisin, cé nach mbaineann an tAcht um Shaoráil Faisnéise leis an Údarás, d’fhéadfadh go mbeadh cumarsáid leis an Roinn Fiontar Poiblí agus comhlachtaí poiblí eile inaimsithe faoin Acht.
10. Dílseacht
10.1 Ní mór do chomhaltaí an Bhoird agus d’fhostaithe an Údaráis aitheantas a thabhairt don fhreagracht a bheith dílis don Údarás agus a bheith tugtha go hiomlán dá ghníomhaíochtaí gnó go léir, agus na caighdeáin eitice gnó is airde a chomhlíonadh.
11. Oibleagáidí
11.1 Tá an tÚdarás tiomanta go hiomlán do:
a) A oibleagáidí rialála agus reachtúla go léir a chomhlíonadh b) Rialuithe a chur ar bun chun calaois a chosc, lena n-áirítear rialuithe leordhóthanacha chun a áirithiú go gcomhlíontar nósanna imeachta forordaithe maidir le héilimh speansas le haghaidh taisteal gnó c) A chinntiú go bhfuil a fheidhmíocht gnó léirithe ina chuntais agus a thuarascálacha agus nach bhfuil siad míthreorach nó ceaptha le bheith míthreorach d) An reachtaíocht um chomhionannas fostaíochta agus um stádas comhionann a chomhlíonadh e) Cothroime i ngach gníomhaíocht ghnó f) Meas a léiriú ar chustaiméirí agus caitheamh go cothrom le gach custaiméir g) Tús áite a thabhairt do shláinte, do shábháilteacht agus do leas a fhostaithe a chur chun cinn agus a chaomhnú h) A chinntiú go gcuirtear ábhair imní an phobail san áireamh i gcónaí, agus i) Aon tionchar díobhálach ar an gcomhshaol óna chuid oibríochtaí a laghdú a oiread agus is féidir.
11.2 Ceanglaítear ar chomhaltaí uile an Bhoird agus ar fhostaithe an Údaráis na prionsabail seo a chur san áireamh agus iad i mbun a gcuid dualgas.
12. Forfheidhmiú
12.1 Maidir le fostaithe uile an Údaráis , agus go háirithe gach comhalta den Bhord, an Lucht Bainistíochta agus an Fhoireann Mhaoirseachta, tá sé ríthábhachtach go dtuigfidh siad forálacha an chóid seo agus go gcloífidh siad leo, i.e.:
a) Aon duine a bhfuil baint dhíreach nó indíreach aige/aici leis an bpróiseas sonraíochta, tairisceana nó ceannaigh le haghaidh earraí, seirbhísí agus/nó conarthaí tógála. b) Aon duine a bhronnann conarthaí nó a sheolann obair do chonraitheoirí, do sheirbhísí gairmiúla nó d’aon tríú páirtithe den sórt sin c) Duine ar bith a sholáthraíonn seirbhísí d’úsáideoirí, ceadúnais, srl. d) Aon duine a dhéanann maoirsiú agus/nó deimhniú cáilíochta ar obair a dhéanann conraitheoirí, soláthraithe, suiteálaithe nó déileálaithe, nó atá freagrach as obair a déanta ag conraitheoirí, soláthraithe, suiteálaithe nó déileálaithe a fhaomhadh. e) Aon duine a mholann nó a fhaomhann íocaíocht as earraí, seirbhísí nó obair déanta ag gníomhaireachtaí seachtracha. f) Aon duine a stiúrann obair, a éascaíonn soláthar seirbhísí, nó cur i gcríoch obair déanta ag déantúsóirí, suiteálaithe nó soláthraithe. g) Aon duine a thugann comhairle nó a dhéanann idirphlé le húsáideoirí agus/nó a éascaíonn cur i gcrích na obair déanta ag soláthraithe, conraitheoirí, gníomhaireachtaí seachtracha eile, srl.
12.2 Glacfaidh aon fhochuideachtaí de chuid an Údaráis leis na nósanna imeachta mar atá leagtha amach thuas freisin.
12.3 Ní féidir le sraith rialacha nó treoirlínte gach cás a d’fhéadfadh teacht chun cinn a chlúdach. Cuimhneoidh comhaltaí an Bhoird agus fostaithe an Údaráis agus aon fhochuideachtaí, dá bhrí sin, gurb í a bpríomhfhreagracht ná a chinntiú go bhfuil a gcuid gníomhaíochtaí go léir, bíodh siad clúdaithe go sonrach sa doiciméad seo nó ná bíodh, á rialú ag na prionsabail eiticiúla a ndéantar cur síos orthu anseo .
12.4 Scaipfear cóip den Chód Iompair Ghnó seo ar chomhaltaí uile an Bhoird agus ar fhostaithe reatha an Údaráis agus ar gach comhalta Boird agus fostaithe nua nuair a cheapfar iad. Ba cheart do chomhaltaí Boird agus d’fhostaithe a admháil go bhfuil an Cód seo faighte acu agus go dtuigeann siad na ceanglais atá orthu:
a) i gcás comhaltaí Boird, chuig Rúnaí na Cuideachta b) i gcás fostaithe, chuig an Rannán Acmhainní Daonna.
POLASAÍ GINEARÁLTA: Ní mór don Údarás a ghnó go léir a dhéanamh ar bhealach atá neamhchlaonta agus go bhfeictear é a bheith neamhchlaonta
INFHEIDHMEACHT: Comhaltaí uile an Bhoird agus fostaithe an Údaráis